Systemisch adviserende organisatie als levend systeem – Siebke Kaat & Anton de Kroon

On door wiltezinBook review

Eerdere blogs over systemisch werken:

Eigenlijk zouden we dan ook van de systemisch-fenomenologische benadering moeten spreken. Omdat dat wel een heel lange, ingewikkelde term is wordt meestal gesproken van de systemische benadering. Wij hanteren deze term ook, beseffend dat het juist de combinatie is van de kennis over levende systemen en het leren van de fenomenen zoals die zich voordoen die tot geheel nieuwe inzichten betreffende systemen heeft geleid en nog steeds leidt.

Fenomenologie: oordeelloze waarneming

Eén van de kenmerken van levende systemen is dat het geheel zich in het deel weerspiegelt. Door onbevangen te kijken naar de fenomenen in een deel, krijg je dus ook informatie over het geheel.

Bij de systemische benadering gaat het om drie elementen:

  • Fenomenologie: het oordeelloos registreren van fenomenen en gewaarwordingen zoals die tot je komen.
  • Kennis van organisatiesystemen: basisbehoeften en patronen.
  • Houding van de adviseur: gericht op het versterken van de vitaliteit van het (deel)systeem.

We beschrijven derhalve wat wij – en vele anderen met ons – waargenomen hebben. Er ligt geen wetenschappelijke onderbouwing aan ten grondslag. Onze oproep is en blijft om deze systemische kijk vooral als hypothese mee te nemen, en in contact met een organisatie te exploreren of er iets opdoemt dat aandacht behoeft.

De vijf basisbehoeften in het kort

Organisaties zijn krachtig en vitaal als voorzien wordt in de vervulling van elk van onderstaande behoeften.

  • -De oorsprong dient als vertrekpunt onder ogen gezien te worden
  • -Erkenning van de historie vormt de basis voor het heden
  • -Alles wat erbij hoort heeft recht op een heldere plek in het geheel
  • -In de ordening van het geheel heeft elk deel een eigen plek
  • -Er is een faire balans tussen nemen en geven.

Oorsprong

‘De oorsprong van alle dingen is klein (Omnia rerum principia parva sunt).’
Marcus Tullius Cicero (106 – 43 v.C.)

-Ontstaansreden
-Leidende principes in een organisatie
-Vragen om de oorsprong te verkennen

Gelijkwaardigheid tussen mensen is een feit, maar niet ieder heeft een gelijke positie. Veel mensen hebben een allergie voor verschillen in positie. Maar systemisch bezien geeft het rust en kracht aan het systeem als ieder zijn eigen plek inneemt, en de ander diens eigen plek gunt. Schijnbare gelijkheid of onduidelijkheid over de ordening leidt tot wanorde. Zij leidt tot een strijd om wie welke plek heeft. Zo ontstaat een pikorde.

Patronen

  • -Identificatie
  • -De besmette of belaste plek
  • -De niet-beschikbare plek
  • -De niet-bestaande plek
  • -Parentificering
  • -Patroonherhaling

Als in een organisatie op enig punt niet voldoende voorzien wordt in de vijf basisbehoeften dan ontstaan verschijnselen, symptomen, die dat zichtbaar maken.

De systemische benadering is aan de orde in de volgende omstandigheden:

  • -Patronen herhalen zich zowel in de tijd, als misschien ook op meerdere plekken in de organisatie.
  • -De oorzaak is onduidelijk.
  • -Gebruikelijke interventies helpen niet, of niet blijvend.
  • -Men is van goede wil, en toch lukt het maar niet.
  • -De energie lijkt weg te stromen, ook bij wie nieuw in het systeem komt.

Je nadert vanuit groot respect voor dit levende systeem. Alles wat er gebeurt heeft een dieperliggende reden. Dit leidt tot een deemoedige houding. Deze vormt de basis van systemisch werken.
De houding kent verschillende aspecten die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn:

  • -ten dienste van het geheel
  • -zonder oordeel
  • -afstandelijk betrokken
  • -meerzijdig partijdig
  • -tijdelijke plek
  • -terughoudend handelen
  • -systemisch ontsporen.

Feiten: de helende kracht van de werkelijkheid


Waarheid is wat de wereld eenvoudiger maakt en niet dat wat chaos schept. -Antoine de Saint-Exupéry


Systemisch adviseren betekent gericht zijn op feiten. Door alle meningen en gevoelens te laten voor wat ze zijn en de feiten op je in te laten werken kunnen patronen helder worden. Feiten halen de emotionele lading weg en brengen rust.

Systemisch onderzoek

  • -Symptomen: bittere noodzaak
  • -Problemen zijn oplossingen
  • -Kijken voorbij de symptomen
  • -Enkele symptomen nader bezien

De systemisch coach gebruikt, net als de systemisch adviseur, zijn eigen gewaarwordingen als informatie. Volstrekt open en oordeelloos stelt hij zich bloot aan wat de coachee, en het grotere geheel waartoe deze behoort, bij hem teweeg brengen.

Kenmerken van systemisch coachen

  • -Contractering
  • -Waar wortelt het probleem?
  • Veel voorkomende coachingsthema’s
  • -Patroonherhaling
  • -Systeemverwarring
  • -Er is iets met deze plek
  • -Behoud en vernieuwing
  • -Loslaten door erkennen

Plaats een reactie