Naar aanleiding van Een Podcats over Media met Doortje Smithuijsen ben ik documentaire gaan kijken en boek gaan lezen. Alledrie zeker de moeite waard. Hieronder mijn highlights uit het boek.
Het boek is goed omdat Smithuijsen Heidegger en ontbrekende havermelk in een Amsterdams café tot een coherent verhaal weet samen te brengen.
Duiding
Ik moet onwillekeurig denken aan mijn afstudeerscriptie, over Martin Heideggers De vraag naar de techniek – waarin Heidegger beschrijft hoe de mens zich meester waant van de wereld om hem heen, maar in werkelijkheid in de greep is van het constante appèl vanuit de technologische logische vooruitgang. Dat appèl dwingt de mens de technologie constant door te ontwikkelen, en niet stil te staan bij de vraag waarom je dat eigenlijk zou doen. De mens is vastgeketend aan de techniek, zonder dat zelf door te hebben. (p11)
‘Workism’, noemt journalist Derek Thompson het in een artikel in The Atlantic: het idee dat werk niet alleen economisch noodzakelijk is, maar ook de kern van je identiteit. (p113)
De hashtag valt in dezelfde groep communicatiemiddelen als selfies, emojis, tweets, memes – allemaal manieren om de wereld om ons heen om te vormen tot een symbool dat we zo snel mogelijk kunnen begrijpen en zo makkelijk mogelijk kunnen delen, schrijft socioloog Nathan Jurgenson in The Social Photo (p159)
Het onontgonnen internet werd verkaveld en ingezet ten behoeve ve van technologische en economische vooruitgang. Net als in Heideggers ‘bestelbare’ wereld waarin elke vorm van natuur veranderde in de potentie van technologische vooruitgang – veranderde elk stukje van het vrije internet in de mogelijkheid van koloniseren, opschalen, geld verdienen. (p181)
Influencers in de praktijk
“Voor jou gaan’ betekent dat Shady in plaats van Romy naar het evenement gaat om een filmpje te maken, zodat Romy dat kan delen – alsof ze zelf geweest is. Romy’s volgers zullen denken dat ze op een borrel staat in een kledingwinkel, terwijl ze in werkelijkheid aan het ziekenhuisbed van haar moeder zit. (p26)
Een 21-jarig meisje uit Utrecht met 19.000 volgers kwam er na haar eindexamen achter dat ze niet echt een hobby had, of iets wat ze leuk vond om te doen. ‘Niets om te vertellen op verjaardagen en zo,’ zegt ze terwijl ze in een Starbucks in haar havermelk latte roert. Dus begon ze foto’s van zichzelf te maken. Dan had ik iets te doen, en was het duidelijk wie ik was.’ (p43)
Eva rookt weer sinds de breuk met haar ex, zegt ze. ‘Maar die peuken laat ik natuurlijk nooit zien in m’n vlog.’ (p89)
Doe dan maar thee,’ zegt Shady tegen de serveerster, en als ze weg is: ‘Belachelijk, toch. Dit is centrum Amsterdam. Geen havermelk.’ (p185)
Ik volg deze meisjes nu al zo lang: ik weet dat ze tegelijk met mij kunnen praten en op hun telefoon kijken; dat het geen belediging is als ze tijdens een gesprek bezig zijn met whatsappjes beantwoorden of berichten bekijken op Instagram. (p199)
Marketing
Haar vermoeden: de agentschappen krijgen een bepaald bedrag van een klant om uit te geven aan influencers, en proberen vervolgens zo veel mogelijk van dat geld zelf te houden. (p118)
Met haar eigen bureau maakt de pr-vrouw vaak genoeg mee dat marketeers hameren op influencers met een flink aantal volgers, maar dat zij vervolgens in de statistieken ziet dat een foto op hun kanaal helemaal niets oplevert. Dat mensen met 600.000 volgers een filmpje uploaden dat maar driehonderd keer wordt bekeken. Dat iemand met 200.000 volgers een kortingscode deelt, en dat die dan vier keer wordt gebruikt – ‘waarvan één keer door mijzelf, uit paniek (p171)
Authentiek?
Influencers die alleen voor het geld samenwerken met een merk zijn nep, en dat willen merken niet. Ze willen ambassadeurs, mensen die staan voor hun product en boodschap. Daarom zoeken platforms en agentschappen naar influencers die echt in het merk geloven, en die de doelgroep echt aanspreken. Bij TIM blijven ze hameren op Dorits term REAL – relatable, engaging, authentic, likeable. ‘Als het niet REAL is, is het niks,’ zegt Dorit [Roest] altijd. (p121)
Lang heeft ze [Dorit] geprobeerd een tegengeluid te zijn, om de wereld van influencer marketing wat mooier te maken, om die wereld zelfs te helpen. Maar inmiddels zie ik dat deze wereld helemaal niet geholpen wil worden.’ (p144)
Evolutie
Wat ik nog wilde weten van Dorit: hoe het komt dat de wereld van influencer marketing zo overbevolkt is door vrouwen? (…) “Ik heb daar wel een theorie over,’ zegt Dorit. ‘Ik denk dat dat evolutionair bepaald is. Vrouwen zijn van nature meer geneigd met elkaar te concurreren.’ Al in de oertijd moesten we strijden om de vruchtbaarste mannen, filosofeert Dorit, vandaar dat vrouwen sneller naar elkaar kijken, zich aan elkaar meten. (p165)
{terzijde: vanuit de standaard evolutiebiologie klopt deze uitspraak echt niet: “Vrouwen zijn van nature meer geneigd met elkaar te concurreren. Al in de oertijd moesten we strijden om de vruchtbaarste mannen“. Bij mensen is de investering in het produceren van een kind voor een man vrijwel verwaarloosbaar en voor een vrouw 9 maanden. Voor goed genetisch materiaal zou een vrouw dus best even bij de buurman kunnen buurten. Wel belangrijk dat de mand denkt dat kind van hem is, zodat hij investeert bij het opgroeien. Lees bijvoorbeeld @primalpoly [Geoffrey Miller] of @JoHenrich [Jospeh Henrich]}
Post-ervaring
Robin is in het echte leven bezig met zo knap mogelijk zijn voor Instagram. (…) We stellen onze ervaringen kortom in dienst van die post-ervaring, zonder dat we daarbij stilstaan. (p175)
Inmiddels leven we in een wereld waarin iedereen probeert zo speciaal mogelijk te zijn, maar wel steeds op dezelfde manier. (…) Wat sociale media zo ontzettend verslavend maken voor de digitale generatie is het feit dat de ontwikkelaars erin zijn geslaagd het gevoel van speciaal zijn heel concreet te exploiteren. (p129)
Influencers zijn, net als ik [Doortje], kinderen van deze tijd, die de mogelijke middelen aangrijpen om dat beloofde leven waarin ze alles kunnen doen en worden wat ze willen te realiseren. We zijn allemaal bezig onszelf zo veel mogelijk te optimaliseren. (p191)
Terwijl ze de broeken en shirts aanklikte, voelde Noortje zich euforisch. Maar toen de [gratis] kleding eenmaal bezorgd werd, was dat gevoel weg. ‘Het voelde als hebben om het hebben,’ zei ze. ‘Ik hoefde die broeken en shirts helemaal niet toen ze eenmaal op mijn bed lagen. (…) ‘Het zijn foto’s voor de foto’s,’ zei Noortje. (p194)
De winnaars van de sociale media zijn kortom de mensen die zich het beste aanpassen aan wat er online van ze wordt gevraagd, en zo min mogelijk nadenken over hoe hun ‘echte’ persona zich verhoudt tot hun digitale evenbeeld. Het zijn mensen die er niet bij stilstaan waarom ze op Instagram willen bestaan, maar daar simpelweg bestaan. (…) Het is nou eenmaal wat ze [Romy] doet, wat bij haar hoort ze is als influencer juist succesvol omdat ze niet probeert iets anders te zijn. (p202-204)
Waarom hebben we een hekel aan influencers?
‘Eigenlijk is het zo dat iedereen die met influencers werkt, een ontzettende hekel heeft aan influencers,’ (p123)
Influencers zijn uitwassen van een maatschappij die volledig gefocust is op het individu, en op het op elke mogelijke manier perfectioneren daarvan. (p205)
Waarschijnlijk is dat de belangrijkste reden waarom we collectief zo’n hekel lijken te hebben aan influencers: ze confronteren ons boven alles met onszelf. Goh, zij vindt zichzelf wel heel wat, denken we, als we de zoveelste vrouw op een brug zien poseren in een outfit die net van de hanger komt, gezicht richting de zon, #livingmybestlife, meer dan 5000 likes. Maar als we eerlijk zijn: vinden we onszelf niet ook heel wat? Misschien dat we niet allemaal stiekem influencer zouden willen worden, maar die directe bevestiging, dat constante applaus – missen we dat niet? (p209)
wilte 